تریپس یا ریشک بال (Haplothrips):
تریپس در برگیرنده‌ی حشرات بسیار کوچکی بوده که از شیره گیاهی روی برگ‌ها با تراکم‌های زیاد تغذیه می‌کنند و بدین وسیله به گیاهان خسارت وارد می‌کنند، همچنین در روی گل‌های زینتی، مخصوصاً روی خود گل‌ها با جمعیت بالا و در لابه‌لای گلبرگ‌ها از شیره گیاهی تغذیه می‌کنند.
تغذیه تریپس‌ها از گل‌ها باعث ایجاد لکه‌های زرد رنگ در روی گل‌ها و برگ‌های گیاهان می‌شود و اگر تغذیه با تراکم بالا باشد باعث خشک شدن برگ گیاهان نیز می‌‌گردد.
مشخصات ظاهری:
- تریپس‌ها دارای بدنی تقریبا شفاف با اندامی باریک هستند.
- طول بدن آن‌ها می‌تواند بین ۰٫۵ تا ۵ میلی‌متر باشد.
- زمانی که بال‌ها خوب رشد کرده باشد به صورت دو جفت بال بلند، باریک و پوشیده از ریشک‌های متراکم دیده می‌شود.
- این حشرات به صورت بدون بال هم دیده می‌شوند.
- جنس ماده به علت داشتن تخم ریز در انتهای بدن خود از جنس نر بزرگ‌تر دیده می‌شود.
- حشره در طول مدت زمان استفاده از گیاه زیر سطح برگ مستقر می‌شود.
- بنابراین تشخیص این آفت را با مشکل روبرو می‌کند.
نحوه ایجاد خسارت:
- این آفت با تغذیه از شیره گیاهی روی برگ‌ها و گلبرگ‌ها به گیاه صدمه می‌زند و اکثراً مایل به استفاده از بافت‌های جوان است.
- چنانچه شدت خسارت بالا باشد، برگ‌های گیاه خشک شده و از بین می‌روند.
- تریپس می‌تواند به سرعت منتقل شده و گیاهان سالم اطراف را آلوده کند؛ بنابراین مراقب سایر گیاهان خود باشید.
- همچنین متاسفانه این حشره در مواردی ناقل انواعی از ویروس‌ها است.
علائم آفت‌زدگی گیاه با تریپس:
اگر کاغذ سفیدی بر زیر گل یا برگ بگیریم و برگ را بتکانیم، حشرات بر روی آن ریخته می‌شوند
روش مبارزه:
زیستی:
- استفاده از تریپس‌های شکارچی، بالتوری‌های سبز، سن‌های شکارگر، کنه‌ها، و برخی زنبورهای پارازیت کننده خاص می‌توانند در کنترل تریپس‌های تغذیه کننده از گیاهان کمک کنند.
- برای محافظت از این حشرات مفید و کمک به افزایش طبیعی جمعیت آن‌ها از ایجاد گرد و غبار جلوگیری کنید و گیاهان کوچک را به صورت دوره‌ای شستشو دهید، از استفاده از حشره‌کش‌های پایدار خودداری کنید، و گونه‌های گیاهی متنوع را کشت کنید.
زراعی:
- استفاده از توری در دریچه تهویه جهت جلوگیری از ورود تریپس از محیط بیرون
- پس از مشاهده حشره روی گیاه، آن را بشوئید.
- استفاده از کارت‌های زرد و آبی برای جمع‌آوری حشره بسیار مفید خواهد بود.
شیمیایی:
- استفاده از سموم حشره‌کش صابونی
- کنفیدور یا ایمیداکلوپراید: از جمله سم‌های سیستمیک که برای گیاهان زینتی حدود ۰٫۳ تا ۰٫۷ میلی‌لیتر در ۱ لیتر آب و برای سایر گیاهان حدوداً ۰٫۴ میلی لیتر در ۱ لیتر آب استفاده می‌شود. این سم همچنین برای ضد عفونی کردن بذرها به کار می‌رود به این صورت که ترکیبی از آب و سم به نسبت ۱:۱٫۵ بسازید و بذرها را به این محلول آغشته کنید. ( به منظور اطمینان از کارشناس گیاه پزشک دستور مصرف را جویا شوید.).
- دی کلرووس: این سم با وجود غیر سیستمیک بودن روی حشرات مکنده عمل می‌کند و باقی مانده سم بعد از سه روز از بین خواهد رفت. برای این سم ترکیب ۲ تا ۲٫۵ میلی لیتر در ۱ لیتر آب مناسب است.
- در مبارزه شیمیایی ممکن است علاوه بر کشتن تریپس‌های آفت یک نوع تریپس مبارز را نیز بکشید اما برای کنترل این آفات گاهی نیاز ضروری است که از حشره کش‌ها استفاده کنید. این حشره کش‌ها همچنین شامل: استامی پراید – ابرون– پرمترین – موونتو – اتیون – دیازینون – اتبون – دلتامترین نیز می‌باشند.
